دکتۆر سۆران سابر دەڵێت، کۆکەرەشە کۆخەیەکی بەردەوامی بێزارکەرە بەهۆی هەوکردنی ڕێڕەوی هەناسەوە بە بەکتریای (Bordetella Pertussis)، توشی هەموو تەمەنێک دەبێت بەتایبەتی منداڵانی خوار شەش مانگی، چونکە هێشتا سیستەمی بەرگریان تەواو نییە.

دکتۆر سۆران سابر، پزیشکى پسپۆڕى نەخۆشییەکانى منداڵان لە نوسینێکدا ئاماژە بە نەخۆشى کۆکەڕەشە دەکات و دەقى نووسینکەى بەمجۆرەیە:-

کۆکە رەشە چییە؟

کۆکەیەکی بەردەوامی بێزارکەرە بەهۆی هەوکردنی ڕێڕەوی هەناسەوە بە بەکتریای (Bordetella Pertussis)، توشی هەمو تەمەنێک دەبێت بەتایبەتی منداڵانی خوار شەش مانگی، چونکە هێشتا سیستەمی بەرگریان تەواو نییە.

سەرەتای نەخۆشییەکە وەک دەردەسەرما وایە نەخۆش نیشانەکانی هەڵامەت و پشمین و تا لەگەڵ کەمە کۆخەیەکی هەیە.

دواتر پاش یەک بۆ دوو هەفتە کۆکەکە دەگۆڕێت بۆ کۆکەیەکی وشکی بێزارکەر و توند، کە بە شێوەی لەناکاو بۆی دێت نزیکەی خولەکێک دەخایەنێت و لەکاتی هەر نەوبەیەکی کۆکەکە منداڵەک سور دەبێتەوە و هەندێ جار شین و مۆر دەبێت و لە کۆتایی کۆکینەکە دەنگێکی بەرزی لێوە دێت لەکاتی هەناسە هەڵمژین، کە بەو دەنگە دەناسرێتەوە هەندێجاریش دەڕشێتەوە.

لەنێوان کۆکینەکان زۆربەی جار منداڵەکە هەست بەباشی دەکات و هەناسەی باشە

نیشانەکانی جیاوازن بەپێی تەمەن، منداڵی ساوا توندتر توشی دەبن و لەوانەیە لەکاتی کۆکین هەناسەیان بوەستێت.

یەکێک لە تایبەتمەندییەکانی دیکەى ئەو کۆکەیە ئەوەیە، درێژە دەکێشێت بۆ ماوەی نزیک سێ مانگ یان زیاتر.

ئەو نەخۆشییە لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی دیکە زۆر بەخێرایی دەگوازرێتەوە لە ڕێی دەردراوەکانی دەم و لوت و ڕێڕەوی هەناسە لەکاتی پشمین و کۆکین و دەست لێدان و بەرکەوتن بۆیە پێویستە خۆمانی لێ بپارێزین.

باشترین ڕێگا بۆ خۆپاراستن کوتانی منداڵە بە گوێرەی خشتەی کوتان کە دەیپارێزێت لە توشبون بەو کۆکە بێزارکەرە، لەوانەیە هەندێ جار منداڵ پێکوتەی وەرگرتبێت و توشی ببێت، بەڵام بەشێوەیەکی سوکتر و سەلامەت تر.

کاتێک کەسێک لە ماڵەوە توشبووە پێویستە دەرمانی ئەنتیبایۆتیک دژی بەکتریاکەی پێ بدرێت و بدرێت بەوانەش، کە نزیکن لێوەی و لەگەڵی دەژین بۆ ڕێگری کردن لە بڵاوبونەوەی نەخۆشییەکە.

چارەسەری ئەو نەخۆشییە لەژێر سەرپەرشتی پزیشکی پسپۆڕەوە دەبێت بەپێدانی دەرمانی ئەنتیبایۆتیک دژی بەکتریاکە، کە ماوەی نەخۆشییەکە کەم دەکاتەوە و گواستنەوەی نەخۆشییەکەش لەکەسێکەوە بۆ کەسێکی تر ڕادەگرێت.

لەو منداڵانەی تەمەنیان زۆر بچوکە یان بە توندی توشی دەبن لە نەخۆشخانە چارەسەری وەردەگرن بە پێدانی ئۆکسجین و چارەسەری و ڕێنمایی تایبەت، چونکە لە منداڵانی ساوا لەوانەیە مەترسی بۆ سەر گیانی درووست بکات.

تێبینی – بەداخەوە بەهۆی پابەندنەبونی هەندێ کەس بە خشتەی کوتانی منداڵان و بونی ئاوارەیەکی زۆر لە هەرێمی کوردستان کە نەکوتراون نەخۆشییەکە لە ئێستادا ڕوو لە زیادبونە.