لەتیف فاتیح فەرەج

لەسەر كوردبوونەكەی حەمەی مەولودیم نووسی، ئەو كتێبە جوانییەكەی لەوەدایە كە نە خۆی بە پاڵەوان دەكات، نە تیفتیفەی خۆی دەدات، بەپێچەوانەی بیرەوەرییەكانی بەشی زۆری سەركردەكانی باشوور، لیپە لەخۆ بەپاڵەوانكردن و ئەوانی تر بەشەیتانكردن، مرۆڤ كە بیرەوەریی بەشێك لەوان دەخوێنێتەوە لەبری شانازی، شەرم دەكات كە بەناو شۆڕشگێڕەكانی، ئەو هەموو ناشرینییە دەرهەق بە یەكتر دەڵێن، بەشی هەرە گرنگ لە بیرەوەری، جوانگۆییە، جوانگۆیی و راستگۆیی، دوو خاڵی گرنگی گێڕانەوەن، لەبەرامبەر هەر نەرێنییەكدا، سەدان ئەرێنی هەیە، كەچی بایەخدان بە نەرێنی و هەروەها ناشیرینكردنی مێژوو بەشێكە لە خودشكێنی، خۆ كوردبوون دەیان نەرێنی دۆخی كوردی تێدایە، بەڵام چونكە راستگۆیانە و شكۆمەندانە نووسراوە، مرۆڤ وەك جوانگۆیی سەیری دەكات.

شێوازی باسكردنەكان زیاتر ئەدەبیانە نووسراون

لەم رۆژانەدا كتێبـی (درەوشانەوەی مێژوو)ی عیماد ئەحمەد-م خوێندەوە، كتێبەكە لە پێنج بەشدا قسە لەسەر زۆر بابەت و كەسایەتی و رووداو دەكات، لای من ئەو وەفادارییە بەرامبەر هاوڕێ‌، كەس و خاڵ، دایك، هاوبیروباوەڕ، كە عیماد ئەحمەد لە كتێبەكەیدا دەریبڕیوە، بەشێكە لە ئاكار، بەڵام لەوانە گرنگتر سێ بەشی چیرۆكێك لە جەلەوە بەشێوەیەكی ئەدەبی و زۆر جوانگۆیانە باس لە خۆی و چەند كەسێتییەكی خانەقین دەكات، جەلەوە گەڕەكێكە لە خانەقین، شارەكەی عیماد ئەحمەد، لەو گەڕەكە مام نەزەر و خاڵۆ جاسم و سالم نەجم كەریم، پاڵەوانی سێ‌ چیرۆكەكەی عیماد ئەحمەدن، كە دەبوو درێژەی پێبدایە و هەرجارە و باسی كەسێتییەكی ئەو گەڕەكەی كردبا، شێوازی باسكردنەكان كەمتر لە داڕشتنی ئاسایی دەچن و زیاتر ئەدەبیانە نووسراون، ئەوەتا كە باسی عیدان، یەك لە سێ‌ كوڕەكەی مام جاسم دەكات، بەمجۆرە بە وشە وێنەی دەكێشێت “عیدان شێوەی لە باپیرەی (شەهابە شەل) دەچوو، قژ رەش و شێواو، چاوڕەش، تۆزێ‌ خێل و برۆ ئەستوور و برژانگ درێژ و لووت قنج و پان، دەم و لێو ئەستوور و دان سپی و ملدرێژ و شان پان و باڵابەرز لەگەڵ منداڵانی گەڕەك نەدەژیا و پیاوانیش رازی نەدەبوون بچێتە ناویان، سەرەنجام وایلێهاتبوو بەتەنیا بژی”، ئەم وێنەیە پێمان دەڵێت ئەگەر عیماد ئەحمەد كەمێك لەگەڵ جەلەوە و كارەكتەرەكانی، خۆی ماندووكردبا، كتێبێكی بیرەوەریی زۆر دانسقە و ئەدەبیانە دەكەوتە بەردەستی خوێنەر.

نیشاندانی جەلەوە و ژیانی خانەقین

لە كتێبەكەدا چیرۆكی مەرگی باوكی، منداڵیی خۆی، باسی خاڵی، باسی ئێش و ئازاری دایكی، هەموو ئەوانە مایەی هەڵوەستە و رامانن، لەڕاستیدا ئەگەر عیماد ئەحمەد ئەم كتێبەی تەنها بۆ خانەقین و خۆیان تەرخانبكردایە و دەستی بۆ هەندێك بابەتی تر نەبردبا، دەكرا لە تەك كوردبوونەكەی حەمەی مەولودیدا، بە دوو كتێبـی زۆر دانسقەی نێو كتێبخانەی كوردی چاویان لێبكرایە، چونكە جگە لە كوردناسی و قسە لە كورد كردن، لەڕووی كۆمەڵناسیشەوە دەكرا هەڵوەستەی زۆریان لە سەر بكرایە، حەمە وێنەیەكی زۆر روون و دیاری ئەو رۆژگارەی كوردستان و شاری مهابادمان بۆ دەگێڕێتەوە، باسی كۆمەڵی ئەو رۆژگارە، پرسی ژن، چەتەیی و پیاوەتی و جوامێری، دەستبڕین و هاوكاری دەكات و دەڵێت: ئەمە كوردە، بەڵام دیسان لایەنی جوانگۆیی و جوانوێژیی ئەوەندە بەرزە، نەرێنییەكانیش ئاسایی دەبینرێن، عیماد ئەحمەد-یش لە نیشاندانی خانەقین و جەلەوە و ژیانی خانەقیندا، هەمان وێنەمان بۆ دەكێشێت.

راستگۆیانە باسی زۆر كەسایەتی و رووداوی جیاجیا دەكات

بەشی یەكەم و دووەمی (درەوشانەوەی مێژوو)ی عیماد ئەحمەد، دوو بەشە گرنگەكەی خانەقین و نیشاندانی رۆژگاری خانەقین و كوردایەتیی ئەو شارەن، بەشەكانی دیكەش بایەخ و ئەرێنی خۆیان هەیە.

لە بەشەكانی دیكەشدا، زۆر راستگۆیانە باسی زۆر كەسایەتی و رووداوی جیاجیا دەكات و هەڵوەستە لەسەر ناوگەلی جیا دەكات و رووی گەشی ئەوانە نیشاندەدات كە رۆژگارێك لەنزیكەوە لەگەڵیان بووە و لەگەڵیان ژیاوە و لەگەڵیان سیاسەتی كردووە.

كتێبەكە، هەڵدەگرێت قسەی زیاتری لەبارەوە بكرێت، هیوام وایە عیماد ئەحمەد بگەڕێتەوە لای جەلەوە و خانەقین و خاسوخراوی ئەو دیرۆكە و رووداوەكان بگێڕێتەوە.