لەتیف فاتیح فەرەج
له هێرشه كت و پڕه‌كه‌ی حه‌ماسدا وێنه‌كه وانمایش كرا، كه ئیدی ئیسرائیل به چۆكدا دێت، هه‌رزوو دوای هێرشه‌كه ئه‌مه‌یكا ئه‌و په‌ڕی پشتگیری خۆی بۆ ئیسرائیل ڕاگه‌یاند، به دوایدا وڵاتانی دیكه‌ش ناتانیاهۆ سوپاسی ئه‌و هه‌ڵوێستانه‌ی كرد.
ئێستا ناتانیاهۆ ده‌ڵێت ناچارین غه‌زه له حه‌ماس پاكبكه‌ینه‌وه، نزیكه‌ی 200 هه‌زار هاوڵاتی سڤیل غه‌زه‌یان جێهێشتوه.
غه‌زه زه‌ره‌رو زیانێكی زۆری به‌ركه‌وتوه و به ته‌واوه‌تی له شاری كه‌وتوه.
حه‌ماس چالاكیه‌كی كه‌م وێنه‌ی له به‌ره‌به‌یانێكدا كرد، به‌ڵام به زیانێكی گه‌وره‌وه لێی ده‌رده‌چێت، ئایه له‌و كرده‌وه‌یه‌ی حه‌ماسدا هه‌واڵگری ئیسرائیلی بۆ ده‌سكه‌وتنی بیانوو ڕۆڵیان هه‌بووه، ئه‌مه پرسیاره، ئایه ئێران و سی ئای ئه‌ی و میت هه‌ریه‌كه‌و به جۆرێك له پشت ئه‌و كرده‌یه‌وه‌ن هه‌ر یه‌كه‌و بۆ به‌رژه‌وه‌ندی خۆی ئه‌مه‌ش لێكۆڵینه‌وه‌ی گه‌ره‌ك، هه‌رچۆنێكه بیانوه‌كانی شه‌ڕ زۆر به ئاسانی ده‌سكه‌وتن، ده‌كرێت ئه‌مه بۆ جوله‌كه شه‌ڕی پیرۆز و بۆ موسوڵمانه‌كانی حه‌ماسیش شه‌ڕی گه‌یشتن به به‌هه‌شت بن.
پێش ئه‌م شه‌ڕه حه‌ماس كه له 1987 ه‌وه له سه‌ر ده‌ستی شێخ ئه‌حمه‌د یاسین و هاوڕێكانی دامه‌زراوه له ڕابردودا له لایه‌ن ” ئه‌مه‌ریكا، یه‌كێتی ئه‌وروپا، یابان، كه‌نه‌دا، ئوستورالیا، نیوزیله‌ندا”، و چه‌ندین وڵاتی تره‌وه یان له لیستی تیرۆردایه یان له كه‌ناری ئه‌و لیسته، ئه‌گه‌ری زۆره ئه‌م ژماره‌یه زیادبكه‌ن، ته‌نانه‌ت میسری ئێستاش حه‌ز ده‌كات حه‌ماس بخاته لیستی تیرۆره‌وه‌و سوپای میسری ڕقی زۆریان له حه‌ماسه.
له په‌لاماری یه‌كه‌می حه‌ماسدا هاوڵاتی زۆر وڵات ڕووبه‌ڕووی كوشتن و بریندار بوون و بزر بوون بونه‌ته‌وه، ئه‌مه‌ش بۆ حه‌ماس خراپه ، له ئێستادا جگه له كردنه‌وه‌ی ده‌رگای ئاشتی هیچ ده‌رگایه‌كی تر چاره‌سه‌ر نیه، به‌ڵام ئایه ئیسرائیل ئه‌و ئاشتیه چۆن قوبوڵده‌كات ، ئایه هه‌موو حه‌ماس پابه‌ند ده‌بن به‌و ئاشتیه‌وه، ئایه ئه‌مه ده‌رگا به‌ڕووی شه‌ڕی گه‌وره‌ترو تێوه‌گلانی گه‌وره تردا ناكاته‌وه، بۆنمونه له‌گه‌ڵ لوبنانی ژێر باری قه‌رزو نه‌هامه‌تی و ناته‌بایی، سوریای شه‌كه‌تی پارچه چارچه بوون و شه‌ڕ، ئێران تۆ بڵێی ئیسرائیل و ئه‌مه‌ریكا ده‌رفه‌ته‌كه‌یان ده‌ستنه‌كه‌وتبێت.
له ناو حه‌ماسدا ئێستا خواستی ئاشتی هه‌یه، هه‌رچه‌ند گشتی نیه، ئیسرائیلیش كه‌می لێنه‌كوژراوه، زیاتر له هه‌زار كوژراو هه‌روا ئاسان نیه، توركیا ئه‌وه‌ی قۆستوه‌ته‌وه كه ئیسرائیل و حه‌ماس له شه‌ڕدان په‌لاماره‌كانی بۆ سه‌ر باشور و ڕۆژئاوا زیاد كردوه‌و پیاوه نه‌خۆشه‌كه‌ی سه‌ر عه‌رشی توركیا په‌یتا په‌یتا هه‌ڕه‌شه له كورد ده‌كات، گرنگه كورد بزانێ چی ده‌كات له ئێستادا ، ئه‌مه‌م له نووسینی تردا باس كردووه.
ئیسرائیل چاوی له سه‌ر گۆڕانكاری گه‌وره‌یه، به‌ڵام ئه‌وه له ئێستادا ئه‌سته‌مه، به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان شتی تر ده‌ڵێن، حه‌ماس نینۆكه‌كانی ده‌كرێن و لایه‌نه سه‌ربازیه‌كه‌ی تا ڕاده‌یه‌ك له په‌ل و پۆ ده‌خرێت، بۆ ئیسرائیل ئه‌مه خاڵی گرنگ و خاڵی یه‌كه‌مه، هه‌موو ئه‌وه‌ی حه‌ماس له‌م شه‌ڕه ده‌ستی كه‌وت ئه‌وه‌یه ئیسرائیلی له خه‌وێك به ئاگا هێنا، كه ئه‌سته‌مه جارێ تر بنوێته‌وه.
ئێمه له هه‌ر كوێ بین ده‌ڵێین به ئومێدی پاراستنی ژیانی خه‌ڵكی سڤیل، لێ هه‌رگیز ئه‌وانه‌ی له ناو شه‌ڕدان ئه‌وه ڕه‌چاو ناكه‌ن.
Leave a Comment
Your email address will not be published. Required fields are marked with *